समाज

सूर्यफुलासारखं पालकत्व: बदलाकडे पाहणारा दृष्टिकोन रेणू दांडेकर ०२ ऑगस्ट २०२५

रेणू दांडेकर या सामाजिक कार्यकर्त्या आणि शिक्षणतज्ज्ञ आपल्या लेखात डॉ. अदिती काळमेख यांच्या समृद्ध पालकत्व या पुस्तकाच्या आशयपूर्ण मांडणीवर प्रकाश टाकतात. त्या सांगतात की हे पुस्तक पालकत्वाकडे केवळ जबाबदारी म्हणून न पाहता, संवाद, समजूत आणि बदल स्वीकारण्याची एक समृद्ध प्रक्रिया म्हणून पाहण्यास शिकवते. हे पालकांसाठी मार्गदर्शन करणारे आणि भावनिक पोषणाची जाणीव करून देणारे मोलाचे पुस्तक आहे. समृद्ध …

द लेसबियन - स्वातंत्र्याची बंडखोर कलाकृती २१ जुलै २०२५

‘द लेसबियन – स्वातंत्र्याची बंडखोर कलाकृती’ या समीक्षात्मक लेखात साहित्य, संस्कृतीचे गाढे अभ्यासक आणि अखिल भारतीय साहित्य संमेलनाचे माजी अध्यक्ष डॉ. श्रीपाल सबनीस यांनी सामाजिक भान असणारी साऱ्याजणीची मैत्रीण आणि संवेदनशील लेखिका शुभांगी दळवी यांच्या कादंबरीचे वैचारिक, सामाजिक आणि सांस्कृतिक मर्म तपशीलवार उलगडले आहे. मानसी आणि कल्याणी यांच्या समलैंगिक नात्याच्या माध्यमातून कादंबरी लैंगिकतेच्या नैसर…

रेऊ कथास्पर्धा २०२५ । संवेदनशील, सर्जनशील आणि नवोदित लेखकांना लिहितं करण्यासाठी ... गीताली वि. मं. ३० जून २०२५

मागील २० वर्षांपासून 'मिळून साऱ्याजणी' आणि का.स.वाणी प्रतिष्ठान यांच्या संयुक्त सहकार्याने 'रेऊ कथा स्पर्धा' घेतली जाते. दरवर्षीप्रमाणे या वर्षीही ही स्पर्धा जाहीर करत आहोत. का.स.वाणी प्रतिष्ठानचे अध्यक्ष दिवंगत डॉ.जगन्नाथ वाणी यांच्या आजीचे नाव 'रेऊ' होते. डॉ.वाणींचे आपल्या आजीशी खूप जिव्हाळ्याचे नाते होते. म्हणून त्यांच्या स्मरणार्थ ही स्पर्धा आयोजित केली जाते. महाराष्ट्रातील, देशातील आणि देशाबा…

सफर मुंग्यांच्या विश्वाची शुभदा चंद्रचूड १२ जून २०२५

मिसा online ही एक वैचारिक आणि सामाजिक संवादाची जागा, आता नव्या रूपात आम्ही पुन्हा सुरू करत आहोत. काही काळ विश्रांतीनंतर, पर्यावरण दिनाच्या निमित्तानं प्रसिद्ध झालेल्या लेखाद्वारे या प्रवासाची नव्यानं सुरुवात झाली आहे. समाजातल्या सामाजिक, राजकीय, सांस्कृतिक आणि आर्थिक अशा विविध पैलूंवर चिंतन, संवाद आणि लेखनासाठी ही जागा पुन्हा खुली करताना, तिचं मूळ ध्येय अधिक व्यापक करण्याचा आमचा प्रयत्न आहे. …

या चैका! (महिला अंतराळयात्रींचा संघर्ष) सुकल्प कारंजेकर २८ मार्च २०२४

“मी सीगल बोलतेय. इकडे सगळं ठीक आहे. मला इथून खुलं क्षितिज दिसतं आहे: निळसर नितळ क्षितिजापलीकडे गडद अवकाशाचा खोल महासागर दिसतो आहे. तो मला खुणावतो आहे. इथून पृथ्वी खूप सुंदर दिसत आहे.” - व्हॅलेंटीना तेरेश्कोव्हा (पहिल्या महिला अंतराळयात्री) यांच्या उद्गाराचा स्वैर अनुवाद ऑक्टोबर २०१९मध्ये क्रिस्टिना कोच आणि जेसिका मेर या अंतराळयात्रींना एक महत्त्वाचं काम देण्यात आलं. पृथ्वीपासून सरासरी ४०…

'मिळून साऱ्याजणी' पुरस्कृत विद्या बाळ अध्यासन प्रकल्प - 2 गीताली वि. मं. १८ सप्टेंबर २०२३

युनोनं 1975 हे वर्ष जागतिक महिला वर्ष म्हणून जाहीर केलं त्याला 2025 मध्ये पन्नास वर्ष पूर्ण होतील, त्यानिमित्त 1975 ते 2025 या 50 वर्षात महिलांसंदर्भात सामाजिक, आर्थिक, सांस्कृतिक, राजकीय, कायदे, कला, क्रीडा, आरोग्य, शिक्षण, विज्ञान, तंत्रज्ञान, शेती, पर्यावरण, उद्योग आदी क्षेत्रात विशेषतः महाराष्ट्रात काय काय महत्त्वाच्या ठळक घटना, घडामोडी झाल्या त्याचा सामान्य स्त्री, पुरुष आणि एल.जी.बी.टी.आय.क…

वंचितांच्या शिक्षणाचे आव्हान पेलणारी ’प्रयोगभूमी’ राजाराम कुंभार ०९ मार्च २०२३

या घटनेला वीसेक वर्षं झाली असतील. श्रीरामपूर येथील बी.एड्‍ कॉलेजमध्ये प्राध्यापक होतो, आणि त्यावेळच्या ’उदयोन्मुख भारतीय समाजातील शिक्षण’ या पेपर क्रमांक एक मधील दुसरा शैक्षणिक समाजशास्त्राचा विभाग माझ्याकडे अध्यापनासाठी होता. त्यात ’वंचितांचे शिक्षण’ या अंतर्गत आदिवासींचे शिक्षण हा एक घटक होता. एके दिवशी मी तो शिकवला. त्यानंतर दुपारच्या सुट्टीत एक प्रशिक्षणार्थी माझ्या केबिनमध्ये आला आणि म्हणाला,…

गाळाचे ढिगारे आणि तोडलेली बांधणं परिणीता दांडेकर ०७ मार्च २०२३

सूर्य पश्चिमेला कलला होता. त्याची सोनसळी किरणं आजूबाजूला पसरली होती. आम्ही वाशिष्ठी नदीच्या एका उपनदीच्या पात्रात उभे होतो. अवघ्या ६५ वर्षांचे हरी गणपत निकम हे एखाद्या डॉल्फिनसारखा सूर मारून बांधणाखाली गेले. काहीच वेळात त्यांनी एक टोपली वर आणली. ती सुबकरीत्या विणलेली टोपली इतकी सुंदर होती की, ती बनवणार्‍या हातांना दुवा द्यावीशी वाटली. त्यांचा उजवा हात त्यांनी टोपलीच्या तोंडावर घट्ट दाबून धरला होता…

Happy being a bad woman! Sinu Sugathan १८ ऑगस्ट २०२२

I am a Malayalee woman brought up in Maharashtra which makes me multi-cultural and multi-linguistic juggling with multiple identities. I realise in today’s times wherein awareness on mental health and mental well-being is discussed almost in every platform using terms like ‘multiple identities’ can be seen in a different light altogether. Having said this, my constant juggle between identities is …

महत्त्वाचे दुवे