समाज

मनःशांतीसाठी नवं पुरुष(?)भान जमीर कांबळे २५ ऑगस्ट २०२५

माध्यमांतर आजच्या समाजात मानसिक आरोग्य, नैराश्य आणि मनःशांती याबाबतची चर्चा वाढत असली तरी ती प्रामुख्यानं स्त्रियांपुरती मर्यादित राहते; परिणामी पुरुषांमधील आत्महत्येचं वाढतं प्रमाण आणि भावनिक वेदनांची दखल घेतली जात नाही. स्त्रीवादानं विषारी पुरुषत्वाला प्रश्न विचारत नवं पुरुषभान निर्माण करण्याची वाट मोकळी केली आहे, पण हा बदल केवळ सामाजिक न राहता मानसशास्त्र, मनोविश्लेषण आणि लिंग-अभ्यासाच्य…

Aagḻévegḻé: A Uniquely Different Place where FUN IS FREE Surekha Sule ३० ऑगस्ट २०२५

Surekha Sule, a seasoned journalist, researcher, writer, and author, takes readers inside Aagḻévegḻé, an unusual community space in Pune created by Parul and Anand Kumtha along with their differently abled son Kabir. In a time when recreation is increasingly commercialised, their initiative offers an open, inclusive environment where people of all ages and backgrounds can meet, create, and share —…

स्त्रीपुरुषांच्या सममूल्यतेचे ‘मानवसत्ताक’ यशवंत मनोहर २३ ऑगस्ट २०२५

माध्यमांतर ज्येष्ठ विचारवंत यशवंत मनोहर यांनी स्त्री-पुरुष समतेचा मुद्दा साध्या आणि अगदी स्पष्ट भाषेत प्रभावीपणे मांडला आहे. निसर्गानं स्त्री-पुरुषांना परस्परपूरक स्थान दिलं असलं तरी समाजरचनेतून निर्माण झालेल्या चातुर्वर्णाधिष्ठित पुरुषसत्ताक रचनेमुळे विषमता कशी निर्माण झाली, हे आपल्याला दाखवून देतात. त्याच्या तुलनेत भारतीय संविधानावर आधारलेलं मानवसत्ताकच खऱ्या अर्थानं न्याय आणि समता देणारं त…

द लेसबियन - स्वातंत्र्याची बंडखोर कलाकृती डॉ श्रीपाल सबनीस २१ जुलै २०२५

‘द लेसबियन – स्वातंत्र्याची बंडखोर कलाकृती’ या समीक्षात्मक लेखात साहित्य, संस्कृतीचे गाढे अभ्यासक आणि अखिल भारतीय साहित्य संमेलनाचे माजी अध्यक्ष डॉ. श्रीपाल सबनीस यांनी सामाजिक भान असणारी साऱ्याजणीची मैत्रीण आणि संवेदनशील लेखिका शुभांगी दळवी यांच्या कादंबरीचे वैचारिक, सामाजिक आणि सांस्कृतिक मर्म तपशीलवार उलगडले आहे. मानसी आणि कल्याणी यांच्या समलैंगिक नात्याच्या माध्यमातून कादंबरी लैंगिकतेच्या नैसर…

सूर्यफुलासारखं पालकत्व: बदलाकडे पाहणारा दृष्टिकोन रेणू दांडेकर ०२ जुलै २०२५

रेणू दांडेकर या सामाजिक कार्यकर्त्या आणि शिक्षणतज्ज्ञ आपल्या लेखात डॉ. अदिती काळमेख यांच्या समृद्ध पालकत्व या पुस्तकाच्या आशयपूर्ण मांडणीवर प्रकाश टाकतात. त्या सांगतात की हे पुस्तक पालकत्वाकडे केवळ जबाबदारी म्हणून न पाहता, संवाद, समजूत आणि बदल स्वीकारण्याची एक समृद्ध प्रक्रिया म्हणून पाहण्यास शिकवते. हे पालकांसाठी मार्गदर्शन करणारे आणि भावनिक पोषणाची जाणीव करून देणारे मोलाचे पुस्तक आहे. समृद्ध …

रेऊ कथास्पर्धा २०२५ । संवेदनशील, सर्जनशील आणि नवोदित लेखकांना लिहितं करण्यासाठी ... गीताली वि. मं. ३० जून २०२५

मागील २० वर्षांपासून 'मिळून साऱ्याजणी' आणि का.स.वाणी प्रतिष्ठान यांच्या संयुक्त सहकार्याने 'रेऊ कथा स्पर्धा' घेतली जाते. दरवर्षीप्रमाणे या वर्षीही ही स्पर्धा जाहीर करत आहोत. का.स.वाणी प्रतिष्ठानचे अध्यक्ष दिवंगत डॉ.जगन्नाथ वाणी यांच्या आजीचे नाव 'रेऊ' होते. डॉ.वाणींचे आपल्या आजीशी खूप जिव्हाळ्याचे नाते होते. म्हणून त्यांच्या स्मरणार्थ ही स्पर्धा आयोजित केली जाते. महाराष्ट्रातील, देशातील आणि देशाबा…

सफर मुंग्यांच्या विश्वाची शुभदा चंद्रचूड १२ जून २०२५

मिसा online ही एक वैचारिक आणि सामाजिक संवादाची जागा, आता नव्या रूपात आम्ही पुन्हा सुरू करत आहोत. काही काळ विश्रांतीनंतर, पर्यावरण दिनाच्या निमित्तानं प्रसिद्ध झालेल्या लेखाद्वारे या प्रवासाची नव्यानं सुरुवात झाली आहे. समाजातल्या सामाजिक, राजकीय, सांस्कृतिक आणि आर्थिक अशा विविध पैलूंवर चिंतन, संवाद आणि लेखनासाठी ही जागा पुन्हा खुली करताना, तिचं मूळ ध्येय अधिक व्यापक करण्याचा आमचा प्रयत्न आहे. …

या चैका! (महिला अंतराळयात्रींचा संघर्ष) सुकल्प कारंजेकर २८ मार्च २०२४

“मी सीगल बोलतेय. इकडे सगळं ठीक आहे. मला इथून खुलं क्षितिज दिसतं आहे: निळसर नितळ क्षितिजापलीकडे गडद अवकाशाचा खोल महासागर दिसतो आहे. तो मला खुणावतो आहे. इथून पृथ्वी खूप सुंदर दिसत आहे.” - व्हॅलेंटीना तेरेश्कोव्हा (पहिल्या महिला अंतराळयात्री) यांच्या उद्गाराचा स्वैर अनुवाद ऑक्टोबर २०१९मध्ये क्रिस्टिना कोच आणि जेसिका मेर या अंतराळयात्रींना एक महत्त्वाचं काम देण्यात आलं. पृथ्वीपासून सरासरी ४०…

'मिळून साऱ्याजणी' पुरस्कृत विद्या बाळ अध्यासन प्रकल्प - 2 गीताली वि. मं. १८ सप्टेंबर २०२३

युनोनं 1975 हे वर्ष जागतिक महिला वर्ष म्हणून जाहीर केलं त्याला 2025 मध्ये पन्नास वर्ष पूर्ण होतील, त्यानिमित्त 1975 ते 2025 या 50 वर्षात महिलांसंदर्भात सामाजिक, आर्थिक, सांस्कृतिक, राजकीय, कायदे, कला, क्रीडा, आरोग्य, शिक्षण, विज्ञान, तंत्रज्ञान, शेती, पर्यावरण, उद्योग आदी क्षेत्रात विशेषतः महाराष्ट्रात काय काय महत्त्वाच्या ठळक घटना, घडामोडी झाल्या त्याचा सामान्य स्त्री, पुरुष आणि एल.जी.बी.टी.आय.क…

महत्त्वाचे दुवे