निर्वासितांची माउली : मंगेशी मून
मेघना अभ्यंकर
०९ ऑक्टोबर २०२१
मुंबईसारख्या गजबजलेल्या शहरात, आपल्याला भीक मागणारी मुलं दिसतात. त्यांचे दिनवाणे चेहरे, खपाटीला गेलेली पोटं, मळके कपडे आणि चेहऱ्यावरच्या त्या अगतिकतेला पाहून सहजच आपला हात खिशात जातो, बोटं नाणी चाचपडत एक-दोन रुपयांच्या नाण्यांच्या शोध घेतात, खिशातला हात बाहेर येतो आणि समोरच्या त्या भीक मागणाऱ्या पोराच्या चेहऱ्यावर आशेची लकेर दिसते... एक-दोन रुपये तरी पदरात पडले या आनंदात तो त्याचा डबा वाजवत तिथून …
.jpeg)
उपेक्षितांची अन्नपूर्णा : उज्ज्वला बागवाडे
मेघना अभ्यंकर
०८ ऑक्टोबर २०२१
सध्या टीव्हीवर ’आई कुठे काय करते’ ही मालिका चालू आहे त्यात आपल्या मुलाबाळांमध्ये, सासू-सासरा, नवरा, संसार यात रमलेल्या स्त्रीची वयाच्या पन्नासाव्या वर्षी स्वत:चे अस्तित्व शोधण्यासाठीची धडपड दाखवलेली आहे. मालिकेतील अशी लग्न झाल्यापासून आपली मुलं, परिवार, नातेसंबंध, नवरा यांच्यात गुंतून पडलेली आई, या ना त्या फरकाने आपण प्रत्येकाने आपल्या घरात पाहिली आहे. आपल्या आईने तिच्या आधी आपली काळजी करावी, आपल्…
.jpeg)
फिरत्या चाकावरची जादूगार - चतुरा कुंभार
मेघना अभ्यंकर
०७ ऑक्टोबर २०२१
“अनंत आमुची ध्येयासक्ती, अन् अनंत आमुच्या आशा, किनारा तुला पामराला...” कधीकाळी भाषणात म्हणलं होतं हे वाक्य... तेव्हा त्याचा अर्थ नीटसा कळला नव्हता. भाषणात वापरल्या जाणाऱ्या बऱ्याच ओवी, उक्त्या, म्हणी, कवितांच्या ओळींपैकी हे एक वाक्य इतकचं; पण आज इतक्या वर्षांनी प्रकर्षाने ते वाक्य पुन्हा आठवावं आणि त्या वाक्याची प्रचिती यावी याला कारण ठरली मला भेटलेली - चतुरा कुंभार!
सातारा शहरात कुरणेश्वर परि…
उसात गोडवा भरणाऱ्या शास्त्रज्ञ - डॉ. जानकी अम्मल
तेजस्विनी देसाई
२९ जुलै २०२१
समाजातील सर्वच स्तरांवर महिलांच्या कामाची विशेष दखल घेतली जात नाही. बऱ्याचदा त्याची नोंदही केली जात नाही. शिक्षण - संशोधन क्षेत्रही त्याला अपवाद नाही. याचे उत्तम उदाहरण म्हणजे जानकी अम्मल एडावलाथ कक्कट! खरं तर शिक्षण - संशोधन क्षेत्रातील विकासाच्या टप्प्यांवर सुवर्णाक्षरांनी हे नाव कोरायला हवं. पण आपण इतके करंटे की, संशोधनाच्या इतिहासातील मोजकीच पाने त्यांच्यासाठी खर्ची घातली. वनस्पतीशास्त्र - विश…
काळोखातील अग्निशिखा : कादंबिनी,रखमाबाई आणि हैमबती
तेजस्विनी देसाई
१४ जुलै २०२१
जवळ जवळ दीड शतकापूर्वीच काळ. अनिष्ट रुढी परंपरांमध्ये जखडलेला आणि अंधारात चाचपडणारा समाज. स्त्रियांची स्थिती तर आणखीनच हलाखीची.शिक्षण नाही, घरातील कर्त्या पुरुषाच्या मर्जीवर चालणारं कठपुतळीसारखं जीवन. ज्ञानप्रकाशच काय नैसर्गिक सूर्यप्रकाश देखील काही जणींना अप्राप्य! या पार्श्वभूमीवर महात्मा जोतिबा फुले आणि सावित्रीबाई फुले यांनी मुलींची शाळा सुरू केली. विद्येच्या प्रांगणात मुलींचे पहिले पाऊल पडले…
विज्ञानातील भारतीय तारका
तेजस्विनी देसाई
२४ जून २०२१
अलीकडेच एका मैत्रिणीशी विज्ञान - तंत्रज्ञान व संशोधन क्षेत्रात अग्रणी असणाऱ्या महिला शास्त्रज्ञांविषयी चर्चा करत होते. अचानक ती म्हणाली, "भारतात कुठे अशा वैज्ञानिक आहेत? आंतरराष्ट्रीय पातळीवर ख्याती असलेल्या तर अगदीच कमी." तिच्या या प्रश्नावर मी अवाक झाले. कारण भारतीय महिला शास्त्रज्ञ म्हटलं की, इरावती कर्वे, कमला सोहोनी, कल्पना चावला, सुनीता विल्यम्स यांच्यापुढे आपली यादी सरकत नाही. शांतीस्वरूप …
दलित बहुजन स्त्रिया : भारतातील #मीटू च्या प्रणेत्या
निकिता सोनावणे
१४ मार्च २०२१
माजी केंद्रीय मंत्री एम. जे. अकबर यांनी पत्रकार प्रिया रामाणी यांच्यावर मानहानीचा दावा लावला होता, त्या खटल्यातून प्रिया रामाणी यांची निर्दोष सुटका झाली. भारतातल्या #MeToo चळवळीचा हा मोठा विजय मानला जात आहे. कोर्टाच्या या निकालाने कामाच्या ठिकाणी होणाऱ…
.jpg)
स्त्रीवादी पुरुष म्हणजे कोण?
छाया दातार
१२ मार्च २०२१
मला विद्या बाळांनी सांगितलेला एक किस्सा आठवतोय. एका खेड्यामध्ये स्त्रियांचे स्वयंसाहाय्यता गट बांधण्याचे, तसेच संडास बांधण्यासाठी लोकांना प्रवृत्त करण्याचे काम चालू होते. त्यातच आठ मार्चला स्त्रीमुक्ती दिन साजरा करायचे ठरले. कार्यक्रम काय करायचा यावर खूप चर्चा झाली. त्यासाठी एका बाईने एक सूचना दिली. सर्व बायांनी मिळून गावातील सर्वात चांगला नवरा कोण आहे हे ठरवावे. म्हणजे त्याचे गुण सर्वांनी जपावे,…
Reign of the paramount Shahzadi Jahanara
Sanika Devdikar
०८ मार्च २०२१
She rules. She governs. She plays fair. She builds intricate buildings and is a patron of arts and poetry. She owns a ship which travels to Mecca & Madina for worship. She looks after the port of Gujarat. A grand procession takes place when she enters the Chandni Chowk. There are slow moving elephants, and men sprinkle water and flowers as she passes by. A woman stands in front of the elephant wi…
